woensdag 8 januari 2020

Waar zijn de meeste kinderen lid? De best presterende jeugdbibliotheek van Nederland : Deel 1 van 3


De eerste blog in het nieuwe jaar! Terwijl u nog uw collega's misschien nog een goed Nieuwjaar wenst en uw eerste goede voornemens al weer sneuvelen, ga ik maar eens verder waar ik eind vorig jaar gebleven was: lijstjes maken over bibliotheken!

Want na het overzicht van de Best Presterende Bibliotheek van Nederland, vroeg ik mij af of het mogelijk was om ook eens te kijken naar de Beste Jeugdbibliotheek. Kinderen en jongeren zijn in ledental onze grootste gebruikersgroep. Daarnaast is zwaar geïnvesteerd in de Bibliotheek op school.  Zou je nu ook op dat gebied tot een bepaald overzicht kunnen komen?

Want nieuw in de dataset van de Koninklijke Bibliotheek is dat men niet alleen de omvang van het totale werkgebied heeft opgenomen maar ook het totaal aantal jongeren tot en met 17 jaar. Door dat te combineren kun je dus het percentage jeugd berekenen dat lid is van de bibliotheek. En dat per bibliotheek.

Dat levert het bovenstaande bijzondere plaatje op.

Landelijk gemiddelde 68,7% lid
In heel Nederland zijn er 3,34 miljoen personen onder de 18 jaar. 2,28 miljoen daarvan hebben een bibliotheekpas. In heel Nederland is 68,4%  van de kinderen lid. Het hoogste bereik hebben we in de basisschoolleeftijd. Ik schat dat het daar rond de 90% zal liggen en in de categorie tot 4 jaar zal ongeveer 40% lid zijn en boven de 12 zien we een afnemend gebruik waarbij de 90% vaak langzaam daalt tot 17 jaar tot zeg 50%. Na 17 jaar volgt vaak de factuur voor een abonnement en decimeert het lidmaatschap vaak tot tussen de 5% en 15%. Zie hier de bibliotheekcarrière van een gemiddeld kind.

Meer dan 100%
In bovenstaande top-15 staan zes bibliotheken met een Noord-Koreaans bereik van boven de 100%. Hoe kan dat zult u denken? Van een aantal bibliotheken die hier tussen zit, weet ik wel hoe dit kan. Men heeft daar afspraken met met name de middelbare scholen en/of ROC's die ook een streekfunctie hebben. Er worden dan dus leerlingen ingeschreven van buiten het eigen werkgebied.

Daarnaast zijn dit bibliotheken met veelal een zeer actief beleid rond Bibliotheek op school op basisscholen en zullen ze vrij actief zijn met Boekstart.

Zwolle waren we als koploper al eerder tegen gekomen bij het totale bereik van de bibliotheek maar een deel van de motor achter dat succes ziet u dus hier.

Wat mij verder opvalt is de sterke vertegenwoordiging van Drenthe in deze lijst. Zowel Biblionet Drenthe als Emmen, samen goed voor een zeer groot deel van deze provincie. Ik denk dat dit wel eer naar werken is want jeugdbibliotheekwerk en ondersteuning van scholen heeft in deze provincie altijd hoog in het vaandel gestaan. En met succes dus.

En verder?
Zo dit was deel één. In een volgende blog ga ik kijken naar uitleencijfers en jeugd. Waar lezen ze veel en zijn dat ook de bibliotheken waar veel jeugdleden lid zijn? Dat zou pas echt winst zijn natuurlijk.  Verder zal ik nog wat zeggen over activiteiten en bezoek en zal ik zo toewerken of het mogelijk is om een Best Presterende Jeugdbibliotheek aan te wijzen.

Stay tuned!

2 opmerkingen:

Milet Verberne zei

Hoi Mark, interessant weer je cijfers! Ik ben even benieuwd of je in de cijfers ook de kinderen hebt meegenomen die niet lid zijn van een fysieke vestiging en (bibliotheekpas) en daar dus ook niet lenen, maar wel lid zijn van een vorm van bibliotheek op school. En zo ja, hoe heb jij het onderscheid kunnen maken? Waar wij momenteel mee worstelen zijn teruglopende jeugdleden in de rapportages vanuit de POI (op de vestigingen), maar een stijgend aantal kinderen dat via de schoolbibiotheek gebruikt maakt van onze collectie maar die dus officieel niet als bibliotheeklid in ons systeem staan. Deze kinderen hadden voorheen een dubbelrol: en lid bij de bieb (zeg vestiging) en lid via school. Maar als de kinderen geen gebruik maken van hun bibliotheekpas en de vestiging niet bezozeken, worden ze na 2 jaar automatisch uitgeschreven. Ze lenen dan echter nog wel vanuit de school. Vanuit onze POI zijn de ledenrapportages voornamelijk gebaseerd op de jeugdleden die onze vestigingen bezoeken. En die cijfers gebruiken we tot nu toe ook in al onze rapportages naar buiten. Vriendelijke groeten, Milet Verberne, de Bibliotheek Hoorn (mverberne@bibliotheekhooorn.nl)

Mark Deckers zei

@Milet: ik baseer me op de opgave die bibliotheken zelf doen aan de hand van de vragenlijst van de KB. Als je die vragenlijst volgt, is het logisch dat bibliotheken alle jeugdleden opgeven die in het bibliotheeksysteem zitten. Als er een alternatief systeem is bij scholen, dat niet aansluit op het bibliotheeksysteem (je ziet ik ben voorzichtig in mijn formulering) dan zullen bibliotheken dat niet hebben opgegeven. Bij de uitleningen in deel 2 kom ik daar nog op terug.